Vanwege het coronavirus werken onze medewerkers thuis.

In dit blog lees je het laatste nieuws over het coronavirus in binnen- en buitenland. Wil je via de mail op de hoogte blijven? Schrijf je in voor onze nieuwsbrieven.

Dit blog is gesloten. In ons nieuwe blog vind je de meest actuele ontwikkelingen rondom het coronavirus.

Vanaf komende zondag gelden in België iets strengere coronamaatregelen om de opmars van de Omikronvariant van het coronavirus te stuiten. Publiek is niet meer welkom bij sportwedstrijden, bioscopen en concertzalen moeten dicht en winkelen mag nog met maximaal één ander. De horeca in België mag vooralsnog openblijven. Dat melden Belgische media.

Ondanks de „licht positieve cijfers” is er volgens de Belgische premier Alexander De Croo reden voor bezorgdheid. Op een persconferentie woensdag zei hij dat de Omikronvariant mogelijk tegen het einde van het jaar dominant is in België. Daarom adviseerde hij iedereen die daarvoor in aanmerking komt om een boosterprik te halen. „Niets is momenteel belangrijker.”

In onder meer de winkelstraten, cafés en restaurants zag België de afgelopen dagen een toename van het aantal Nederlandse bezoekers, die de lockdown in eigen land ontvluchtten. Dat België niet besluit tot soortgelijke beperkingen als in Nederland, komt mede door de voortvarender boostercampagne. Ruim drie op de tien Belgen heeft een derde prik gekregen, tegenover ruim één op de tien Nederlanders. Bezoekers van een café in het historische centrum van Antwerpen. Foto Virginia Mayo/AP

Bezoekers van een café in het historische centrum van Antwerpen. Foto Virginia Mayo/AP

Nederland heeft de coronasteun aan Aruba tot nader order opgeschort. Daartoe heeft de ministerraad vorige week besloten, zo laat demissionair staatssecretaris Raymond Knops (Koninkrijksrelaties, CDA) woensdag aan de Tweede Kamer weten. Het Caraïbische eiland ligt, net als de buureiland Curaçao en het noordelijker gelegen Sint Maarten, al tijden met het Nederlandse kabinet overhoop over de voorwaarden van coronasteun.

De Nederlandse regering en de autonome landen binnen het Koninkrijk der Nederlanden onderhandelen sinds het begin van de pandemie over de oprichting van het Caribisch Orgaan voor Hervorming en Ontwikkeling (COHO). Dit orgaan moet ervoor zorgen dat de eilanden bepaalde hervormingen op het gebied van overheidsfinanciën, economie, onderwijs en gezondheidszorg uitvoeren, in ruil voor financiële steun. Staatssecretaris Knops verwachtte deze week een akkoord, omdat er deze zomer al toezeggingen werden gedaan. In de brief aan de Kamer spreekt Knops de twijfel uit of er „de oprechte wil en bereidheid is om aan de slag te gaan met de noodzakelijke hervormingen”.

In het verleden botsten Knops en de eilanden al vaker over coronasteun. Zo werd de steun aan Sint Maarten in maart opgeschort, omdat het eiland een aanklacht wegens racisme tegen Nederland had ingediend bij de Verenigde Naties. Nederland zou zich volgens het parlement op het eiland met de steunvoorwaarden „neokoloniaal” gedragen. In juni werd de steun aan Sint Maarten hervat. Demissionair staatssecretaris Raymond Knops van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (CDA) bij de inloop van de ministerraad vorige week . Foto Bart Maat/ANP

Demissionair staatssecretaris Raymond Knops van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (CDA) bij de inloop van de ministerraad vorige week . Foto Bart Maat/ANP

De website reisadvies.nu, een initiatief van een groep reisorganisaties, stelt reisadviezen naar het buitenland „rooskleuriger” voor dan de officiële adviezen van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Dat schrijven het Verbond van Verzekeraars en de Consumentenbond, die vinden dat de website reizigers hiermee op het verkeerde been zet.

Volgens het Verbond van Verzekeraars vragen veel klanten zich af met welke reisadviezen ze rekening moeten houden. Zo zijn onder meer de Verenigde Staten op reisadvies.nu aangemerkt als ‘geel’ (veilig), in tegenstelling tot het officiële ‘oranje’ reisadvies (hoogrisicogebied) van de overheid.

De belangenvereniging adviseert reizigers om uit te gaan van de reisadviezen van de overheid. Bij het uitkeren van bijvoorbeeld medische kosten door een coronabesmetting in het buitenland houden verzekeraars namelijk alléén rekening met de officiële reisadviezen. De kleurcode van een land bepaalt mede wat verzekeraars aan reizigers uitkeren. Zo vergoeden veel verzekeraars geen schade die is opgelopen in een land dat als rood staat aangemerkt.

Melding bij ACM Ook de Consumentenbond waarschuwt reizigers voor de reisadvies.nu en heeft dinsdag melding gedaan bij de toezichthouder Autoriteit Consument en Markt (ACM). Volgens directeur Sandra Molenaar is „de hele look en feel” van de website hetzelfde als die van de overheidswebsite. „Dezelfde kleuren en lay-out, een vergelijkbaar logo en dezelfde kleurcodes voor reisadviezen: groen, geel, oranje en rood.” Maar de reisadviezen komen niet overeen en zijn positiever bij reisadvies.nu, aldus Molenaar.

Zelf schrijft reisadvies.nu dat de adviezen zijn gebaseerd op onder meer informatie van de Wereldgezondheidsorganisatie, internationale overheden en ervaringen van reizigers. De adviezen van de overheid zijn namelijk „onjuist”, zegt woordvoerder Fenny Koppen woensdag tegen NRC. Als het aan haar ligt, klopt de ACM aan bij het ministerie van Buitenlandse Zaken om te zorgen dat de reisadviezen worden bijgewerkt. „Het is vervelend dat er verwarring ontstaat”, aldus Koppen. „Maar dat is beter dan onjuiste informatie”.

Correctie (22 december 2021): In een eerdere versie van dit artikel stond de Bond van Verzekeraars, waar dat het Verbond van Verzekeraars moest zijn. Dat is hierboven aangepast.

In de eerste week van de lockdown is het tot nu toe een stuk rustiger op de Nederlandse snelwegen. Dat blijkt uit woensdag gepubliceerde gegevens van het Nationaal Dataportaal Wegverkeer (NDW) en het Nederlandse Verplaatsingspanel (NVP). Afgelopen maandag waren automobilisten gemiddeld zo’n 27 minuten onderweg in de auto. Dat is bijna 6 procent minder dan een week eerder en de rustigste maandag sinds begin april, zo laten gegevens van het NVP zien. De daling was het grootst tijdens de ochtendspits.

Ook maakten deze week minder mensen gebruik van het openbaar vervoer in vergelijking met de week ervoor. De daling van het aantal reisbewegingen in het ov is relatief groter dan op de weg. Translink, het bedrijf dat alle transacties in het openbaar vervoer verwerkt, registreerde maandag ruim een derde minder check-ins voor treinen, bussen, trams en metro’s dan in de week ervoor.

Zondagochtend ging een ‘harde lockdown’ in, vanwege de snelle verspreiding van de Omikronvariant van het coronavirus. Onder meer onderwijsinstellingen, winkels die geen levensmiddelen verkopen, horeca en culturele gelegenheden moesten hun deuren sluiten. De overheid riep bovendien op zo veel mogelijk thuis te werken en maximaal een keer per dag, met niet meer dan twee personen, op bezoek te gaan. De A10 west bij de Coentunnel in Amsterdam. Foto Ramon van Flymen/ANP

De A10 west bij de Coentunnel in Amsterdam. Foto Ramon van Flymen/ANP

In zeker vijf gemeenten is deze week een streep gezet door (sommige) carnavalsactiviteiten. Het gaat om de Brabantse plaatsen Den Bosch, Roosendaal en Breda, Tubbergen in Twente en het Belgische Aalst.

De Oeteldonksche Club, de carnavalsorganisatie van Den Bosch, meldt woensdag dat „met pijn in haar hart” te hebben besloten dat „de Grote Optocht ook dit jaar niet door de Oeteldonkse straten trekt”. In het Belgische Aalst, op ruim een uur rijden van Brussel, zijn alle festiviteiten opnieuw met een jaar uitgesteld. „Geen prinsenverkiezing, geen Aalst carnaval”, aldus burgemeester Christoph D’Haese, volgens Belgische media. Aalst organiseert normaliter het bekendste en grootste carnavalsevenement van België.

Ook Tubbergen krijgt een teleurstelling te verwerken. Carnavalsvereniging Alberger Bökke meldt woensdag dat, na overleg met de gemeente, is besloten af te zien van een optocht in de Twentse gemeente. Aanleiding is „onzekerheid hoe de pandemie zich ontwikkelt”, waardoor de vereniging „wagenbouwers, die mede onze optocht groot maken” duidelijkheid willen geven. Ook Roosendaal en Breda hebben een deel van het programma geschrapt.

Carnaval is voor komend jaar gepland op 27 en 28 februari en 1 maart.

Bij het RIVM zijn het afgelopen etmaal 13.460 meldingen van positieve coronatests binnengekomen. Dat zijn er bijna vierduizend meer dan een dag eerder, maar nog steeds fors minder dan begin december. Toen meldde het instituut dagelijks boven de twintigduizend positieve testuitslagen per dag.

Verder kreeg het RIVM 48 meldingen van coronasterfgevallen binnen. Deze mensen overleden niet allemaal de afgelopen 24 uur; berichten hierover kunnen met vertraging binnenkomen bij het instituut. Het RIVM meldde dinsdag 31 sterfgevallen.

Het aantal coronapatiënten dat in Nederlandse ziekenhuizen wordt verzorgd, is woensdag opnieuw gedaald. Er liggen nu 2.255 mensen met coronaklachten op een verpleegafdeling of intensive care, 94 minder dan dinsdag. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS).

Op de IC’s worden nu 581 patiënten verzorgd, veertien minder dan een dag eerder. Op reguliere verpleegafdelingen liggen 1.674 mensen met Covid-19. In totaal werden 207 mensen nieuw binnengebracht bij de ziekenhuizen, van wie 28 worden verzorgd op een intensive care.

Oostenrijk heeft Nederland als een hoogrisicogebied voor het coronavirus bestempeld. Dat betekent dat iedereen die vanuit Nederland naar Oostenrijk reist zeker tien dagen in quarantaine moet, tenzij diegene een boosterprik heeft gehad én een negatief testbewijs kan overleggen. Dat heeft de Oostenrijkse regering woensdag bekendgemaakt. Volgens lokale media gaat de regel op zaterdag 25 december in.

Quarantaine in Oostenrijk is voor Nederlanders problematisch, zeker tijdens de kerstvakantie, omdat het land een van de populairste wintersportbestemmingen in Europa is. De Oostenrijkse autoriteiten hebben ook het Verenigd Koninkrijk, Noorwegen en Denemarken tot hoogrisicogebied bestempeld.

De maatregel is onderdeel van een reeks strengere maatregelen om de verspreiding van de Omikronvariant tegen te gaan, al voert het land geen strenge lockdown in, zoals momenteel in Nederland geldt. Restaurants mogen vanaf maandag 27 december tot maximaal 22.00 uur open zijn. Voor evenementen mogen maximaal tweeduizend mensen bijeenkomen - mits alle bezoekers een booster hebben gehad en getest zijn. Bij dubbele vaccinatie of een herstelbewijs ligt de maximumcapaciteit op vijfhonderd bezoekers.

Correctie (22 december 2021): In een eerdere versie van deze update stond dat de quarantainemaatregel op 27 december ingaat, dat moet 25 december zijn. Dat is hierboven aangepast. Wintersporters in Tirol, een bekende vakantiebestemming voor Nederlanders in de winter. Foto Lex van Lieshout/ANP

Wintersporters in Tirol, een bekende vakantiebestemming voor Nederlanders in de winter. Foto Lex van Lieshout/ANP

Bijwerkingencentrum Lareb heeft tot 1 december ruim 17.000 meldingen van menstruatiestoornissen na een vaccinatie tegen corona ontvangen. Dat meldt Lareb woensdag. In Nederland zijn ongeveer 6,4 miljoen vrouwen gevaccineerd. Het gaat om uiteenlopende klachten, zoals een hevige of te late menstruatie. Of er een verband is tussen menstruatiestoornissen en coronavaccins is nog niet duidelijk.

Menstruatiestoornissen kunnen veel oorzaken hebben, zoals infectie, ziekte, of stress. Om vast te stellen of menstruatiestoornissen echt een mogelijke bijwerking zijn van coronavaccinaties is meer onderzoek nodig. Lareb doet vervolgonderzoek naar tweeduizend meldingen. Ook is er verder onderzoek van het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) nodig. Er zijn geen aanwijzingen dat coronavaccins vrouwen verminderd vruchtbaar of onvruchtbaar kunnen maken.

„Het is mogelijk dat de vaccinatie leidt tot menstruatiestoornissen”, schrijft Lareb op haar website. „Het vaccin zet het immuunsysteem aan het werk. Dit kan invloed hebben op de hormoonspiegels en/of de op- en afbouw van het baarmoederslijmvlies. De verwachting is dat dit een tijdelijk effect is.”

Hevige menstruatie werd het meest gemeld (zo’n 4.500 keer), gevolgd door verlate menstruatie (zo’n 3.000 keer), onregelmatige menstruatie (zo’n 3.000 keer) en tussentijds bloedverlies (zo’n 3.000 keer). Ook waren er zo’n 500 klachten van bloedingen na de overgang. De menstruatiestoornissen werden relatief het vaakst gemeld door vrouwen tussen de 20 en 45 jaar die een Janssenvaccinatie hebben gehad, namelijk door één op de tweehonderd.

Om vast te stellen of menstruatiestoornissen echt een mogelijke bijwerking zijn van coronavaccinaties is meer onderzoek nodig. Foto Ramon van Flymen/ANP

Stichting IZZ heeft voor meer dan 1.300 zorgmedewerkers die besmet zijn geraakt met het coronavirus het eigen risico gecompenseerd. In totaal heeft de stichting zo’n 450.000 euro betaald aan zorgmedewerkers die vanwege hun coronabesmetting zorgkosten hebben moeten maken, stelt het ledencollectief voor zorgmedewerkers.

IZZ-directeur Roland Kip zei vanochtend in het NOS Radio 1 Journaal dat zorgmedewerkers vaak met langdurige Covid-klachten als long covid te maken krijgen en dat ook het herstelprogramma voor lange coronaklachten via het eigen risico wordt vergoed. In een persverklaring noemt Kip het onterecht dat zorgmedewerkers „die mede door hun werk het risico hebben gelopen op een Covid-19 besmetting”, daarvoor zelf de rekening moeten betalen.

Stichting IZZ is opgericht en wordt aangestuurd door werkgevers en werknemers in de zorg en heeft ruim 400.000 leden. Ook in 2022 kunnen IZZ-leden van de compensatieregeling gebruik maken via zorgverzekeraars VGZ en CZ, waarmee de stichting een overeenkomst heeft. Het eigen risico voor de zorgverzekering is in Nederland dit jaar 385 euro. In het coalitieakkoord kwamen de VVD, CDA, ChristenUnie en D66 overeen dat het eigen risico volgend jaar gelijk blijft. Een zorgmedewerker staat met een comateuze patiënt in de lift om naar de CT-scan te gaan, vanaf de Covid-IC van het UMC Utrecht. Foto Ilvy Njiokiktjien

Een zorgmedewerker staat met een comateuze patiënt in de lift om naar de CT-scan te gaan, vanaf de Covid-IC van het UMC Utrecht. Foto Ilvy Njiokiktjien

Uitzendbureau Randstad doet woensdag aangifte tegen Sywert van Lienden en de twee andere oprichters van de Hulptroepen Alliantie, Bernd Damme en Camille van Gestel. Dat bevestigen Randstad en advocaat Peter Plasman na berichtgeving door Follow the Money. Het uitzendbureau leverde vorig jaar gratis vijftien werknemers aan de Alliantie, in de veronderstelling dat het een non-profitinitiatief was met het doel mondkapjes naar Nederland te halen. De drie oprichters bleken later zo’n 20 miljoen euro aan de mondkapjesdeals te hebben verdiend.

Volgens Follow the Money hielden de uitzendkrachten van Randstad zich bij de Hulptroepen Alliantie bezig met onder meer de werving van nieuwe mensen en het testen van mondkapjes. „Iedereen deed het in de overtuiging dat het allemaal zonder winstoogmerk was,” zegt het hoofd juridische zaken van Randstad Patrick van den Herberg tegen het journalistieke platform. „Je kunt je voorstellen dat het voor ons een schok was toen we er afgelopen mei achter kwamen dat er gewoon miljoenen zijn verdiend. Wij vinden dat het niet deugt. Dan moet je iets doen.”

In de zomer stuurde Randstad al een rekening naar Van Lienden, Damme en Van Gestel, voor tussen de 100.000 en 150.000 euro, ter vergoeding van de uren die de vijftien uitzendkrachten werkten voor de Hulptroepen Alliantie. Uiteindelijk besloot het uitzendbureau toch voor aangifte te kiezen, in samenwerking met advocaat Peter Plasman. Die kondigde in oktober al aan te gaan procederen tegen de drie oprichters. „Wij vonden dat de insteek van Plasman, mits juridisch haalbaar, veel beter aansloot bij onze eigenlijke inzet: dat al het verdiende geld terug moet naar de staat,” zegt Van den Herberg tegen Follow the Money. Oprichters van de Hulptroepen Alliantie Sywert van Lienden, Bernd Damme en Camille van Gestel. Foto Daniel Niessen

Oprichters van de Hulptroepen Alliantie Sywert van Lienden, Bernd Damme en Camille van Gestel. Foto Daniel Niessen

In Nederland dreigt binnenkort een tekort aan laboratoriumcapaciteit voor het analyseren van PCR-tests, mogelijk al vanaf januari. Dat bevestigt een woordvoerder van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) woensdag na berichtgeving in de Volkskrant. In het „zwartste scenario” moeten de laboratoria dan zo’n 200.000 coronatests per dag analyseren, terwijl er capaciteit is voor het analyseren van zo’n 100.000 tests.

Op dit moment is er nog ruim voldoende testcapaciteit (zeker 200.000 tests per dag), omdat demissionair minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid, CDA) vorig jaar contracten heeft gesloten met buitenlandse megalabs, tegen Europese regels in. Afgelopen zomer waren die contracten volgens VWS niet meer nodig en daarom wilde het ministerie zich weer aan de Europese aanbestedingsregels houden. Wanneer de gunning van de nieuwe aanbesteding precies ingaat, is nog onduidelijk, omdat er nog rechtszaken lopen van laboratoria die buiten de boot zijn gevallen bij de aanbesteding.

De VWS-woordvoerder zegt dat het ministerie nu „opties aan het bekijken is” om te zorgen voor een grotere testcapaciteit dan 100.000. Eerder ging VWS ervan uit dat de testcapaciteit aangevuld kon worden met antigeen-sneltests, die niet in een laboratorium hoeven te worden geanalyseerd. Het afnemen van deze testen is echter arbeidsintensiever voor GGD-medewerkers. Aangezien zij nu massaal worden ingezet in de boostercampagne, zijn antigeen-sneltests volgens de woordvoerder geen geschikt alternatief voor het vergroten van de labcapaciteit.

In het slechtste scenario moeten laboratoria zo’n 200.000 PCR-tests per dag analyseren. Foto Robin van Lonkhuijsen/ANP

Vanaf woensdag gaat een serie nieuwe regels in voor mensen die vanuit een land buiten de Europese Unie naar Nederland willen reizen. Zo moeten deze reizigers een negatief coronatestbewijs bij zich hebben op het moment dat ze Nederland binnenkomen. Wanneer ze uit een zeerhoogrisicogebied komen, zoals het Verenigd Koninkrijk en Zuid-Afrika, moeten ze verplicht in quarantaine.

Deze regels gelden voor alle reizigers, ook voor mensen met een vaccinatie- of herstelbewijs. Een negatieve uitslag van een PCR-test is maximaal 48 uur geldig, een uitslag van een antigeentest maximaal 24 uur. Reizigers die in quarantaine gaan, moeten tien dagen binnen blijven, maar kunnen die periode met de helft verkorten als ze negatief testen op de vijfde dag.

Er zijn een paar uitzonderingen op de testplicht, bijvoorbeeld voor kinderen onder de 12 jaar en transportpersoneel. Ook mensen die reizen vanaf de Nederlandse Antillen Aruba, Curaçao, Sint Maarten, Bonaire, Sint Eustatius en Saba hoeven zich niet aan de nieuwe regels te houden. Een lijst met uitzonderingen is te vinden op de website van de overheid.

Huisartsen kunnen geen boosterprikken toedienen in hun eigen praktijk, behalve als ze daarover al afspraken hebben gemaakt met een GGD. Dat heeft demissionair minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge (CDA) dinsdagavond gezegd na afloop van het coronadebat, schrijft persbureau ANP. De Jonge zegt dat dit maandag is afgesproken met onder meer de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) en de GGD’s.

In het debat zelf was De Jonge ook al niet enthousiast over initiatieven van huisartsen die patiënten willen prikken in hun eigen praktijk. Hij wil huisartsen niet vragen „om allemaal in hun praktijk GGD’tje te spelen”. Verder vindt hij dat het zorgt voor „gedoe”, en dat het „tijd en energie” kost die huisartsen beter kunnen steken in bijvoorbeeld het bijstaan van kleinschalige verpleeghuizen. De bezwaren van De Jonge hebben vooral te maken met registratie. Huisartsen gebruiken andere systemen dan de GGD’s, waardoor mensen die bij de huisarts gevaccineerd zijn moeilijker een geldige coronapas kunnen krijgen.

Israël gaat over tot een vierde prik in de strijd tegen de Omikronvariant van het coronavirus. Dat heeft de Israëlische premier Naftali Bennett dinsdag bekend gemaakt. Zestigplussers, zorgpersoneel en kwetsbare mensen met een zwakke afweer komen als eersten aan de beurt. Wie in aanmerking komt voor de extra prik, kan deze vier maanden na de derde prik halen.

Het ministerie van Volksgezondheid moet de maatregel nog goedkeuren, dat gebeurt waarschijnlijk binnen enkele dagen. Premier Bennett reageert verheugd. „Dit zal helpen de Omikrongolf te overwinnen die de wereld overspoelt”, zegt hij. Israël was aan het begin van dit jaar snel met een eerste vaccinatiecampagne. Het land begon deze zomer ook als één van de eersten met boosteren.

Op verschillende plekken in Europa scherpen landen coronamaatregelen aan, of overwegen zij dit te doen vanwege de opkomst van de Omikronvariant. De regeringen van Duitsland, Finland, Portugal en Zweden kondigden dinsdag strengere restricties aan om verspreiding van het virus tegen te gaan. Hieronder vindt u een overzicht van de ontwikkelingen in het buitenland.

AstraZeneca werkt samen met de universiteit van Oxford aan de productie van een vaccin tegen de Omikronvariant van het coronavirus. Dat heeft een woordvoerder van het farmaceutische bedrijf dinsdag bekendgemaakt.

Vorige week meldde de AstraZeneca al dat een van hun anti-coronamiddelen ook werkt tegen de nieuwe Omikronvariant. Uit laboratoriumtests zou blijken dat de zogenoemde antilichaamtherapie tegen Covid-19 de nieuwe variant kan neutraliseren. Het is een teken dat de behandeling met het middel Evusheld nog steeds bescherming zou moeten bieden tegen besmetting en ernstig ziekteverloop.

Vaccinmakers Pfizer/BioNTech en Moderna zeiden eerder al te werken aan vaccins tegen de Omikronvariant. Moderna hoopt begin volgend jaar met klinische proeven te beginnen.

In dit blog doet NRC vandaag verslag van de belangrijkste ontwikkelingen in de coronacrisis. Voor het eerst sinds 3 november zijn in Nederland dinsdag minder dan 10.000 positieve coronatests geregistreerd. De Omikronvariant blijft zorgen baren: in de Verenigde Staten is de variant van het coronavirus verantwoordelijk voor driekwart van de besmettingen. Op verschillende plekken in Europa nemen landen strengere maatregelen in de strijd tegen de besmettelijke variant.

Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt. U kunt ons ook anoniem een tip geven.